2 september 2024

Onlangs waren we op uitnodiging in het Ginneken. Mijn ‘grote zus’ vierde haar zeventigste verjaardag met een heerlijke lunch. Gelukkig was het perfect weer en konden we in de schaduwrijke tuin zitten. Een van de andere gasten vertelde mij dat mijn zus een worst naar Clara had gebracht. Iets typisch Brabants begreep ik, dus dat vraagt om uitgezocht te worden. Maar eerst iets over Ginneken.

Ginneken

Tegen iedereen die Ginneken niet kent wil ik eigenlijk zeggen dat je hier echt een keer naar toe moet gaan. Het is nu een wijk in het zuiden van Breda met een nog steeds eigen identiteit. Zeker op een zonnige en warme zondagmiddag is het er gezellig druk en proef je bijna een Bourgondische sfeer. In de ochtend een kopje koffie op een van de terrassen nemen, daarna wat wandelen door de omgeving en dan in de middag terugkomen voor een lunch met een glaasje witte wijn om vervolgens aan het eind van de middag langzaam richting huis te gaan. Ik zie het helemaal voor me. 
In de wijk staan, naast een pracht van een gemeentehuis, nog twee indrukwekkende kerken. En natuurlijk de nodige winkels en horeca. Je waant je echt een beetje in Frankrijk. Maar waar komt die eigen identiteit dan vandaan?

Beknopte historie

Op de website van ‘Ginneken = Ginneken’ is veel te lezen over de historie. Ginneken is als kleine nederzetting bij een doorwaadbare plaats aan de rivier de Mark ontstaan. Daar konden paarden en wagens de rivier oversteken. Logischerwijs kwamen daar vlakbij cafés en herbergen, waar de voermannen hun paarden konden laten uitrusten en waar ze konden eten, drinken en slapen.
Overigens stamt de eerste naamsvermelding uit 1248 en al in 1317 werd Ginneken een zelfstandig dorp. In de 19^e eeuw puilde Breda uit en was er behoefte aan grond, waardoor Breda rond 1870 probeerde Ginneken te annexeren. Dat lukte uiteindelijk pas in 1942. Ondanks de annexatie heeft Ginneken toch zijn karakter weten vast te houden en daarbij ligt het ook nog steeds in een groene omgeving.

Omgeving Ginneken

Hoewel ik dat zelf nog niet gedaan heb, is de omgeving het best fietsend of wandelend te verkennen. Ginneken ligt aan een prachtig natuurgebied (het Markdal). Iets verderop ligt het Mastbos. Nog iets verder is de Galderse heide. O ja, het landgoed en kasteel Bouvigne (met drie verschillende tuinen) ligt slechts op 900 meter van Ginneken. Kortom: je kan in deze omgeving vast urenlang fietsen en/of wandelen.
Maar hoe zit het nou met Clara en die worst?

Een worst naar Clara brengen

Sinds mensenheugenis brachten gelovigen (wanneer er een bijzondere gebeurtenis op handen was) een worst naar een Clarissenklooster met de vraag aan de zusters of zij wilden bidden voor goed weer. Het Clarissenklooster is een communiteit die leeft naar de leer van Clara van Assisi. Zij wordt vereerd als beschermheilige tegen slecht weer, een positie die ze vermoedelijk dankt aan haar naam. Clara, de vrouwelijke vorm van het Latijnse clarum, betekent namelijk ‘klaar’, of ‘helder’. En een heldere hemel staat voor goed weer. Overigens legde men soms een worst bij een beeld van Clara in plaats van het naar een Clarissenklooster te brengen.  
Samengevat: in Brabant is het een geëigende uitspraak dat, als het zonnig weer bij een bijzondere gelegenheid blijkt te zijn, je een worst naar Clara hebt gebracht. Dat werd dus bedoeld toen mij dat werd verteld! 

Tot slot

Het is voorstelbaar dat dit bijgeloof nadrukkelijk wordt opgevolgd voor een extra zetje naar mooi en zonnig weer. Maar al in 2011 gaven de Clarissen in het klooster in Megen aan liever geen worst meer te krijgen. Ze zijn vegetariër geworden en daarom vragen de zusters aan mensen die mooi weer willen om nu met kaas, fruit of eieren te komen.