14 augustus 2024

Ik vermoed dat iedereen wel het beroemde gezelschapsspel Monopoly kent. Het doel is om zoveel mogelijk straten op te kopen en met huizen en hotels te bebouwen. Dit kan echter alleen als je alle straten van een plaats bezit. Vervolgens mag je iedere bezoeker van een straat om huur vragen. Hoe duurder de stad en hoe meer bebouwd, hoe hoger de huur. Daarnaast zijn er stations, nutsbedrijven en kans- en fondskaarten met opdrachten, is er een gevangenis en krijg je (naast een startkapitaal) per afgelegde ronde een salaris.
De bedoeling van een gezelschapsspel is, logisch, het spelen voor de gezelligheid om zo met anderen de tijd te verdrijven. Uit (niet onderbouwd) onderzoek blijkt dat zo’n 80% ruzie tijdens een potje Monopoly krijgt. Sterker nog: in een krant uit 2023 lees ik dat het spel heeft geleid tot een vechtpartij met een samoeraizwaard. Hmm, gezelschapsspel?

Zelf speel ik het maar zelden. Het duurt mij te lang en eigenlijk vind ik ook niet zo leuk. Toch heeft dit mij er niet van weerhouden om Monopoly te gebruiken voor een reis door Nederland. In etappes verdeeld en over een langere periode verspreid.

Geschiedenis

Monopoly is een van meest verkochte bordspellen ter wereld. Het is inmiddels in tientallen verschillende talen en speciale edities uitgebracht. Het spel werd pas in 1939 op de markt gebracht. Pas, omdat al 1903 bedacht schijnt te zijn door Lizzie Maggie onder de naam ‘The Landlord’s Game’. Het patent voor dit spel verkocht ze in 1935 voor 500 dollar aan Parker Brothers die in 1939 de eerste eigen editie van Monopoly op de markt bracht.
In de eerste jaren werd in Nederland met de Engelse versie gespeeld, waarin alleen straatnamen uit Londen voorkwamen.

Nederlandse editie

Het Monopoly spel werd door Perry & Co (het latere en inmiddels failliete Perry Sport) in 1940 geïmporteerd in Nederland. In de Nederlandse editie is gekozen voor de plaatsen Ons Dorp, Arnhem, Haarlem, Utrecht, Groningen, Den Haag, Rotterdam en Amsterdam.
Nu is de vraag hoe men in de Nederlandse versie tot deze keuze is gekomen. Naar verluidt is dit aan de keukentafel van de Nederlandse oprichter van Perry & Co bedacht. Iedere stad waar hij op dat moment een vestiging had kwam in aanmerking. De straten werden deels bepaald door waar zijn winkel of opslagplaats was gevestigd.

De hamvraag is nog steeds waarom Ons Dorp, dat een niet bestaande plaats is, aan het bordspel is toegevoegd. Waarschijnlijk om een bestaande plaats niet als goedkoopste te labelen. 

Mijn aanpak

Het is de bedoeling om alle bestaande plaatsen te bezoeken. Dat doe ik in willekeurige volgorde op momenten dat het uitkomt. Dus het wordt geen aaneengesloten en logische reeks. Voor ieder bezoek ga ik (samen met Joke, wel zo gezellig) naar de straten die in Monopoly voorkomen en geef aan wat ons hieraan opvalt. Als het lukt probeer ik ook historische foto’s en/of verhalen toe te voegen.
Ook bezoeken we de stad als toerist en voegen we onze ervaringen aan het verhaal toe. En ik ga uit van de bedragen uit ons Monopolyspel uit beginjaren ’90. Dat was de tijd van guldens en niet van euro’s. Voor de jongere lezer: 1 gulden staat gelijk aan ongeveer 45 eurocent. 

Wij hebben er zin in!