19 september 2024

Ook wij maken graag gebruik van de jaarlijkse Open Monumentendagen. Deze keer verliep dat iets anders. Ik had alvast een voorkeurslijstje voor de zondag, maar plots besloten we ook op zaterdag te gaan. Prima, dus op naar onze eerste voorkeur. 
Daar aangekomen bleken we bijna de boot te gaan missen. En dat bij een roeivereniging! En wat voor een, eentje met een clubgebouw in de monumentale Sint-Huybrechtstoren.
Straks iets meer over de roeivereniging De Delftsche Sport en de openstelling voor de Open Monumentendagen, maar zoals gebruikelijk eerst een korte duik in de geschiedenis van de toren en de omgeving.

Omgeving

De Sint-Huybrechtstoren (een waltoren) maakte deel uit van de Delftse oostelijke stadsomwalling. In die tijd, en dat heb ik het over de Middeleeuwen, kende Delft nog vele stadspoorten, waltorens en molens. Nog slechts enkele hiervan zijn bewaard gebleven. Op onderstaande historische kaart uit 1649 is de stadsomwalling duidelijk te zien. De toren staat tussen molen Duyvelsgat en de Rietveldse toren. Deze laatste is overigens ook nog intact.

Sint-Huybrechtstoren

Gezien de leeftijd is het niet geheel onlogisch dat de toren een interessante geschiedenis heeft, ooit eens treffend omschreven als “van verdedigingswerk tot clubgebouw”. De toren, vernoemd naar de patroonheilige van de jagers (Sint-Hubertus), is gebouwd in het begin van de 16^e eeuw en al in 1589 onbruikbaar verklaard. 
In de toren lagen wapens en munitie opgeslagen. De toren was in die tijd door een tunnel bereikbaar en is in de zomer van 2020 blootgelegd waarbij tal van unieke archeologische vondsten werden gedaan, waaronder een militaire grenspaal uit de 19^e eeuw. Nadat de toren later in de 19^e eeuw een functie kreeg als pyrotechnisch laboratorium (voor experimenten met explosieven), kwam het in 1914 in bezit van de roeivereniging DDS (De Delftsche Sport).

Roeivereniging DDS

Delft heeft momenteel drie (tot 1970 zelfs vier) roeiverenigingen. Twee ervan zijn studentenroeiverenigingen, te weten Laga en Proteus-Eretes. Delft kent ook een open roeivereniging en dat is DDS. Na een periode van verval, kwam DDS in 1914 in het bezit van de Sint-Huybrechtstoren. Kort hierna is (naast de toren en naar een ontwerp van Han van Meegeren) een clubgebouw met botenberging tot stand gekomen. In de Delftsche Courant van 8 januari 1916 staat hier nog een lovend artikel over. Eind 20^e eeuw is het clubgebouw grondig gerenoveerd en, zonder te weten van de middeleeuwse tunnel, een nieuwe tunnel gegraven naar de overzijde van de weg. In deze blog van de roeivereniging is de hele geschiedenis tot in detail terug te lezen. Ik kan het van harte aanbevelen, want als je dit leest is het overduidelijk waarom de Sint-Huybrechtstoren een monument, en DDS trots op haar clubgebouw is.

Open monumentendagen

Maar goed, net zoals de roeiers doen, ga ook ik weer terug naar de start: de Open Monumentendagen. Vol goede moed betraden we dus het clubgebouw en stonden tussen veel sportief uitziende dames en heren. Ik begaf mij aarzelend naar de bar, maar Joke stormde direct al voor het uitzicht naar beneden. Niet voor het uitzicht op de sporters maar die op de toren. Intussen begreep ik dat het gebouw alleen op de zondag open was voor publiek. Ik wilde Joke ophalen en bedremmeld naar buiten lopen toen ik aangesproken werd door een alleraardigste man, de heer Wehrmeijer. Hij zou de zondag de rondleidingen verzorgen, maar omdat hij er toch was en ook nog even wilde oefenen, kregen we een privérondleiding. 
Hij vertelde ons in geuren en kleuren niet alleen over de geschiedenis van de toren, maar ook over de roeivereniging, de bouw van de nieuwe tunnel en allerlei kleinere feiten. Zo bleek in de jaren ’90 het complex te verzakken en zou het zonder ingrijpen ten prooi vallen aan de Delftse Schie. Een renovatie begin deze eeuw heeft hier een stokje voor gestoken en ook een mooi dakterras opgeleverd. Verder bleek recent tijdens wegwerkzaamheden dat de asfaltlaag van de weg tevens dienstdeed als dakbedekking, dit met lekkage in de oorspronkelijke opslagplaats tot gevolg. 
Omdat deze meneer al 66 jaar (!) lid van deze vereniging is (en nog steeds roeit) is het logisch dat hij moeiteloos van alles kan vertellen over de historie. Je zou kunnen zeggen dat de heer Wehrmeijer een wandelend, uh roeiend, geweten is. 
We hebben bijna ademloos geluisterd en volop vragen gesteld. Met een voldaan gevoel verlieten we het clubgebouw in de wetenschap dat telkens als we hier langs fietsen (wat bijna wekelijks gebeurt) we met andere ogen naar de Sint-Huybrechtstoren zullen kijken.